ประสิทธิภาพของการฉีด Erythropoietin ใต้ผิวหนังในระยะ 3 เดือนแรก เปรียบเทียบการฉีดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง และการฉีดสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ต้องฟอกเลือด
กำธร ลีลามะลิ*, สุขฤทัย เลขยานนท์, สุรัชนี จงกิตตินฤกร, อิษณี พุทธิมนตรี, ปรารถนา ตันสุธัญลักษณ์, จารุณี ชาครานนท์, กรรนิภา ศรีโสดา, ผกาภรณ์ อัศวพจนมณี, ภาวิณีย์ ฐิติมโนพัฒน์งานโรคไต กลุ่มงานอายุรศาสตร์ โรงพยาบาลราชวิถี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข วิทยาลัยแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต
บทคัดย่อ
ยา recombinant human erythropoietin (rHuEPO) เป็นยามาตรฐานในการรักษาภาวะซีดจากโรคไตเรื้อรัง การให้ยาในระยะแรกแนะนำให้ฉีดใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ยังไม่ทราบว่าการให้ยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง จะให้ประสิทธิภาพอย่างไร วัตถุประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพของการฉีด rHuEPO ใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ1 ครั้ง และสัปดาห์ละ 2 ครั้งในช่วง 3 เดือนแรก ระเบียบวิธีวิจัยได้แบ่งผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ฟอกเลือดเป็น 2 กลุ่มอย่างสุ่ม กลุ่มที่ 1 ได้ยา rHuEPO ฉีดใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ในช่วง 12 สัปดาห์แรก และเปลี่ยนเป็นฉีดสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ในเวลา 12 สัปดาห์ต่อมา กลุ่มที่ 2 ได้ยาฉีดสัปดาห์ละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 12 สัปดาห์ และเปลี่ยนเป็นสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ในเวลา 12 สัปดาห์ต่อมา ในช่วง 4 สัปดาห์แรกจะได้รับยา 8,000 ยูนิตต่อสัปดาห์ หลังจากนั้นจะเพิ่มขึ้นแต่ไม่เกิน 12,000 ยูนิตต่อสัปดาห์หรือลดลงเพื่อให้มี Hemoglobin (Hb) อยู่ในช่วง 11-12 กรัมต่อเดซิลิตร (ก/ดล) ผู้ป่วยทุกรายจะได้ยาธาตุเหล็กทางเส้นเลือดก่อนการศึกษาและระหว่างการศึกษาเพื่อให้ค่า Ferritin อยู่ในช่วง 200-600 นาโนกรัมต่อเดซิลิตร ผลลัพธ์ ผู้ป่วยกลุ่มที่ 1 (n=8) ในช่วง 12 สัปดาห์แรกมี Hb เพิ่มขึ้นจาก 7.6±0.8 เป็น 9.91.1 ก/ดล (p<0.01) และร้อยละ 50.0 มี Hb>10 ก/ดล เมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 2 ครั้ง Hb เพิ่มขึ้นเป็น 11.3±0.9 ก/ดล (p<0.05) และร้อยละ 88.0 มี Hb>10 ก/ดล (P=NS) ไม่มีผู้ป่วยใดมี Hb>13 ก/ดล มีตัวอย่างผู้ป่วย 1 รายที่ Hb ไม่เพิ่มในช่วง 12 สัปดาห์แรก แต่เมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ทำให้ Hb เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน ผู้ป่วยกลุ่มที่ 2 (n=6) ในช่วง 12 สัปดาห์แรก มี Hb เพิ่มขึ้นจาก 8.1±1.2 เป็น 11.5±1.7 ก/ดล (p<0.001) ร้อยละ 83 มี Hb>10 ก/ดล และร้อยละ 17.0 มี Hb>13 ก/ดล เมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง พบว่าไม่เพิ่มจำนวนผู้ป่วยที่มี Hb>10 ก/ดล แต่ผู้ป่วยมี Hb>13 ก/ดล เพิ่มเป็นร้อยละ 50.0 และต้องลดและหยุดยาฉีดในเวลาต่อมา มีตัวอย่างผู้ป่วย 1 รายที่มี Hb เพิ่มอย่างต่อเนื่องในช่วง 12 สัปดาห์แรก และเมื่อเปลี่ยนเป็นฉีดยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง จะมีค่า Hb ลดลง ผู้ป่วยกลุ่มที่ 2 เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ 1 ในช่วง 12 สัปดาห์แรก จะมี Hb และการเพิ่มขึ้นของ Hb และจำนวนผู้ป่วยที่มี Hb>10 ก/ดล มากกว่า แต่ไม่แตกต่างทางสถิติ ไม่พบโรคแทรกซ้อนเกิดขึ้นในการศึกษานี้ สรุปในช่วง 3 เดือนแรกของการฉีดยา rHuEPO การฉีดใต้ผิวหนังสัปดาห์ละ 2 ครั้ง จะเพิ่ม Hb ได้มากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับการฉีดยาสัปดาห์ละ 1 ครั้ง
ที่มา
วารสารกรมการแพทย์ ปี 2558, January-February
ปีที่: 40 ฉบับที่ 1 หน้า 83-93
คำสำคัญ
Anemia, Erythropoietin, Hemodialysis