การฉีด tranexamic acid เข้าเนื้อเยื่อบริเวณรอบข้อเข่าสามารถลดปริมาณเลือดออกภายหลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
คมสัน ปลั่งศิริ
ภาควิชาออร์โธปิดิกส์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 62 หมู่ 7 ถนนรังสิตนครนายก ตำบลองครักษ์ อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก 26120
บทคัดย่อ
ปัญหาสำคัญที่พบภายหลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (total knee arthroplasty) คือ การเสียเลือดหลังการผ่าตัดปริมาณมาก จึงได้มีการนำ tranexamic acid มาใช้ในระหว่างการผ่าตัดเพื่อลดปริมาณการเสียเลือด โดยนำมาใช้ในรูปแบบทั้งการฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ฉีดเข้าเส้นเลือด และฉีดเข้าข้อเข่าโดยตรง อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีการนำ tranexamic acid มาใช้ฉีดเนื้อเยื่อรอบเข่าในระหว่างการผ่าตัด การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงผลการฉีด tranexamic acid เข้าเนื้อเยื่อรอบเข่าในระหว่างการผ่าตัดว่าสามารถลดปริมาณเลือดออกภายหลังการผ่าตัด total knee arthroplasty ได้หรือไม่ โดยทำการศึกษาในผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นข้อเข่าเสื่อมทั้งหมด 30 คนที่มารับการรักษาโดยการเปลี่ยนข้อเข่าเทียม โดยแบ่งผู้ป่วยเป็นทั้งหมด 2 กลุ่ม กลุ่มละ 15 คน กลุ่มทดลอง (กลุ่ม A) ได้รับการฉีดยา tranexamic acid ปริมาณ 10 mg/kg เข้าเนื้อเยื่อรอบข้อเข่า กลุ่มควบคุม (กลุ่ม B) ได้รับการฉีด normal saline 20 ml แทน จากนั้นเก็บข้อมูลปริมาณเลือดออกภายหลังการผ่าตัดทุก 8 ชั่วโมงจนครบ 48 ชั่วโมง ตรวจค่าความเข้มข้นของเลือด (hematocrit, Hct) หลังผ่าตัดตั้งแต่วันที่ 1-5 และมีการเก็บข้อมูลปริมาณการให้เลือดของทั้ง 2 กลุ่มพบว่า กลุ่มที่ได้รับการฉีด tranexamic acid เข้าเนื้อเยื่อรอบเข่า สามารถลดปริมาณเลือดออกรวมภายหลังการผ่าตัดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.01) โดยกลุ่มที่ได้รับการฉีด tranexamic acid มีปริมาณเลือดออกเฉลี่ย 440 ± 144.75 ml กลุ่มที่ได้รับการฉีด normal saline มีปริมาณเลือดออกเฉลี่ย 638 ± 235.44 ml ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบในแต่ละช่วงระยะเวลาจะพบว่าการฉีด tranexamic acid เข้าในเนื้อเยื่อรอบข้อสามารถลดการเสียเลือดได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเฉพาะช่วงระยะเวลา 0-8 และ 8-16 ชั่วโมง ภายหลังการผ่าตัด และผล Hct ภายหลังการผ่าตัดของทั้ง 2 กลุ่มแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เฉพาะวันแรกหลังการผ่าตัดเท่านั้น (p = 0.048) อย่างไรก็ตาม ปริมาณการให้เลือดของทั้ง 2 กลุ่มนั้นไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.426) การฉีดยา tranexamic acid เข้าเนื้อเยื่อรอบข้อเข่าระหว่างการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมนั้น สามารถลดปริมาณเลือดออกภายหลังการผ่าตัดได้ เมื่อเปรียบเทียบกับการฉีด normal saline โดยที่ไม่มีผลภาวะแทรกซ้อน เช่น deep vein thrombosis และ pulmonary embolism อย่างไรก็ตามการฉีดยา tranexamic acid ไม่ได้ช่วยลดปริมาณการให้เลือดภายหลังการผ่าตัว
 
ที่มา
วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ ปี 2559, August ปีที่: 23 ฉบับที่ 2 หน้า 8-15
คำสำคัญ
Total knee arthroplasty, Tranexamic acid, blood loss in total knee arthroplasty, ข้อเข่าเทียม, การเสียเลือดหลังผ่าตัดข้อเข่าเทียม