หลักการและวัตถุประสงค์ : อาการปวดศีรษะจากการเกร็งของกล้ามเนื้อหรือความเครียด พบได้บ่อยในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการปวดศีรษะเรื้อรัง การรักษาด้วยยาบรรเทาอาการปวดและยาคลายกล้ามเนื้ออาจทำให้เกิดผลข้างเคียงต่อตับหรือไต การนวดไทยแบบราชสำนักจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ช่วยบรรเทาอาการปวด วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้เพื่อประเมินประสิทธิผลของการรักษาอาการปวดศีรษะจากการเกร็งของกล้ามเนื้อ

                ระเบียบวิธีการศึกษา : ผู้ป่วยที่มีอาการปวดศีรษะจากการเกร็งของกล้ามเนื้อหรือความเครียด 104 คน ได้รับการแบ่งกลุ่มด้วยวิธีการสุ่มเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มละ 52 ราย ระยะเวลาในการศึกษา 4 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมได้รับการรักษาด้วยวิธีมาตรฐานอย่างเดียว กลุ่มศึกษาได้รับการนวดไทยแบบราชสำนัก สัปดาห์ละ 1 ครั้ง ร่วมกับการรักษาด้วยวิธีมาตรฐาน

                ผลการศึกษา : ค่าเฉลี่ยระดับความปวดหลังการรักษาของกลุ่มควบคุมและกลุ่มศึกษาคือ 2.24 ± 0.50 และ 1.08± 0.27 ตามลำดับ (P = 0.05) และระดับความปวดที่ลดลงมากกว่าร้อยละ 50 ของกลุ่มควบคุมและกลุ่มศึกษา คือ ร้อยละ 59.62 และ 92.31 ตามลำดับ (P = 0.001) ความถี่ของอาการปวดของกลุ่มควบคุมและกลุ่มศึกษามีค่ามัธยฐานคือ 25 และ 15 ครั้งต่อเดือน ตามลำดับ (P = 0.01)

                อธิปรายและสรุปผล : การรักษาด้วยการนวดไทยแบบราชสำนักร่วมกับการรักษาด้วยวิธีมาตรฐานสามารถช่วยลดความปวด และความถี่ของอาการปวดศีรษะจากการเกร็งของกล้ามเนื้อได้มากกว่าการรักษาด้วยวิธีมาตรฐานเพียงอย่างเดียว