การผสม fentanyl ในยาชาเพื่อฉีดเข้าช่องไขสันหลังในการผ่าตัดไส้ติ่ง
ปกรณ์ อุรุโสภณ, ปรีดี เกียรติกังวาฬไกล, รุ่งรัตน์ โฆษะวิบูลย์ผล, อัญชลี เตชะนิเวศน์
Department of Anesthesiology, Faculty of Medicine, Chulalongkorn University, Bangkok 10330, Thailand.
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อทดสอบสมมุติฐานที่ว่า การให้ fentanyl ร่วมไปกับการฉีดยาชาเข้าช่องไขสันหลัง ในการผ่าตัดไส้ติ่ง สามารถเพิ่มคุณภาพของการระงับความรู้สึกลดความปวดระหว่างการผ่าตัดหรือไม่ และมีอาการข้างเคียงอะไร วิธีการดำเนินการวิจัย: ผู้ป่วยที่มารับการผ่าตัด appendectomy จำนวน 40 ราย ผู้ป่วยทุกรายต้องไม่มีข้อห้ามในการทำ spinal anesthesia และไม่เคยมีประวัติแพ้ fentanyl หรือยาชา ผู้ป่วยได้รับการอธิบายถึงการศึกษา และได้รับการยินยอมเป็นลายลักษณ์อักษร ผู้ป่วยจะถูกแบ่งเป็น 2 กลุ่ม โดยการสุ่มตัวอย่าง กลุ่ม S ได้รับการฉีด normal saline 0.4 มล. ร่วมกับ 0.5% bupivacaine 4 มล. ทางช่องไขสันหลังเป็นกลุ่มควบคุม, กลุ่ม F จะได้รับการฉีด fentanyl 20 ไมโครกรัม (0.4 มล) ร่วมกับ 0.5 % bupivacaine 4 มล โดยวิสัญญีพยาบาลจะเป็นผู้ผสมยาให้ และวิสัญญีแพทย์ ผู้ซึ่งไม่ทราบว่าผู้ป่วยอยู่ในกลุ่มใดจะเป็นผู้ที่ฉีดยาเข้าช่องไขสันหลัง ผลการวิจัย: หลังการฉีดยาชาเข้าช่องไขสันหลังพบว่าระดับการชาที่ 5, 10, 15, 30, 45 นาทีและระดับชาสูงสุดไม่แตกต่างกัน แต่ที่ 60 นาทีพบว่าระดับชาในกลุ่ม F ลดลงน้อยกว่ากลุ่ม S (0 และ 2 ระดับ; P 0.002) ในระหว่างการผ่าตัดพบว่าผู้ป่วยทุกรายในกลุ่ม F ไม่มีอาการปวด ในขณะที่พบ 13 รายในกลุ่ม S (ร้อยละ 100 และร้อยละ 65; p < 0.05) โดยมีระดับความปวดเฉลี่ย (VNS scores) ในกลุ่ม F ต่ำกว่ากลุ่ม S (0 และ 3; P 0.004) หลังผ่าตัดพบว่า ผู้ป่วยกลุ่ม F เริ่มขอยาแก้ปวดครั้งแรกช้ากว่ากลุ่ม S (13.6 และ 6.3 ชม.; P < 0.001) อาการข้างเคียงได้แก่ อาการสั่นระหว่างการผ่าตัดพบว่ากลุ่ม F พบน้อยกว่ากลุ่ม S (ร้อยละ 35 และร้อยละ 70; P 0.023) ภาวะความดันโลหิตลดลง อาการคัน คลื่นไส้ อาเจียน และปัสสาวะคั่งค้างพบไม่แตกต่างกัน ไม่พบอาการปวดศีรษะ หรือ การกดการหายใจ ผู้ป่วยทุกรายในกลุ่ม F และ 16 รายในกลุ่ม S พึงพอใจในการให้ยาชาระงับความรู้สึก สรุป: การผสม fentanyl เข้าไปกับยาชาในการทำ spinal anesthesia ในผู้ป่วยผ่าตัดไส้ติ่งช่วยเพิ่มคุณภาพการชา, เพิ่มระยะเวลาการชา, ลดความปวดหลังการผ่าตัด และลดอาการสั่น
ที่มา
วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ ปี 2547, May ปีที่: 87 ฉบับที่ 5 หน้า 525-530
คำสำคัญ
Intrathecal, Spinal anesthesia, Appendectomy, Fentanyl