ผลของการใช้แผ่นประคบเย็นรัตรณีต่อการป้องกันการเกิดหลอดเลือดดำส่วนปลายอักเสบในหอผู้ป่วยพิเศษ โรงพยาบาลนครพิงค์
ดรุณี ดลรัตนภัทร
ภารกิจด้านการพยาบาล โรงพยาบาลนครพิงค์
บทคัดย่อ
ผู้ป่วยที่ได้รับการให้ยาและสารน้ำทางหลอดเลือดดำมีโอกาสเกิดหลอดเลือดดำส่วนปลายอักเสบ การแสวงหาวิธีป้องกันมีความสำคัญอย่างยิ่ง การวิจัยเชิงทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการใช้แผ่นประคบเย็นรัตรณี (Ratranee  cold  pack) ต่อการป้องกันการอักเสบของหลอดเลือดดำส่วนปลาย กลุ่มตัวอย่างจำนวน 80 ราย เป็นผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยการให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ ที่เข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยพิเศษ โรงพยาบาลนครพิงค์ ระหว่างเดือน สิงหาคม ถึง กันยายน 2559 เลือกมาด้วยวิธีการเลือกแบบเฉพาะเจาะจงในผู้ป่วยผู้ใหญ่ที่ได้รับยาปฏิชีวนะครั้งแรกในการนอนโรงพยาบาลครั้งนั้น  แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 40 คน โดยการจับฉลาก กลุ่มทดลองได้รับการประคบเย็นทันทีตรงบริเวณที่แทงเข็มเข้าหลอดเลือดหลังยาปฏิชีวนะหมดประคบเย็นเป็นเวลา15 นาที ด้วย Ratranee  cold  pack ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น โดยอาศัยจุดเยือกแข็งของแอลกอฮอล์  70% ที่มีจุดเยือกแข็ง 114.1 องศาเซลเซียส1 เมื่อนำไปแช่เย็นในช่องแช่แข็ง Ratranee cold pack จะไม่แข็งตัวสามารถแนบตามอวัยวะที่ได้รับการประคบ ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการดูแลตามปกติและไม่ได้รับประคบเย็น ประเมินผลจากอุบัติการณ์การเกิดการอักเสบของหลอดเลือดดำส่วนปลายของแขนหรือขาที่ได้รับยาปฏิชีวนะ โดยมีการแบ่งระดับการเกิดหลอดเลือดดำอักเสบของ InfusionNurseSocietyScale2 ดังนี้ระดับ 
0       ไม่มีอาการระดับ
1       แดงบริเวณที่แทงไม่มีอาการปวดระดับ
2       ปวดบริเวณที่แทง หรือ มีบวม แดง ร่วมด้วยระดับ
3       ปวดบริเวณที่แทง มี บวม แดง ร่วมกับคล้าเส้นเลือดดำได้เส้นแข็งระดับ
4       ปวดบริเวณที่แทง มี บวม แดง ร่วมกับคล้าเส้นเลือดดำได้เส้นแข็ง > 1 นิ้วฟุต
วิเคราะห์ข้อมูล ด้วยสถิติปัวซอง รีเกรสชั่น (Poisson regression)
ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มทดลองมีอุบัติการณ์การเกิดการอักเสบของหลอดเลือดดำส่วนปลายต่ำกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยยะสำคัญทางสถิติ  (p<0.001)  ผลการวิจัยครั้งนี้สามารถยืนยันประสิทธิผลของการใช้ Ratranee  cold  pack ต่อการป้องกันการอักเสบของหลอดเลือดดำส่วนปลาย จึงมีข้อเสนอแนะให้นำ Ratranee  cold  pack ไปใช้กับผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยการให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำต่อไป
 
ที่มา
Journal of Nakornping Hospital ปี 2561, July-December ปีที่: 9 ฉบับที่ 2 หน้า 14-27
คำสำคัญ
การประคบเย็น, cold compress, prevent, peripheral phlebitis, ป้องกัน, หลอดเลือดด้าส่วนปลายอักเสบ