หลักการและเหตุผล: ช่องคลอดแห้งเป็นอาการที่พบบ่อยของสตรีวัยหมดระดู ซึ่งยาเอสโตรเจนครีมทางช่องคลอดขณะนี้ไม่มีขายในท้องตลาด  การศึกษานี้ทำเพื่อศึกษาประสิทธิภาพการรักษาภาวะช่องคลอดแห้งในสตรีวัยหมดระดูด้วยยาเอสโตรเจนครีมที่ผลิตขึ้นเองขนาด 0.625 มิลลิกรัมเทียบกับกลุ่มยาหลอกวัสดุและวิธีการทำ: การวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่ม มีกลุ่มควบคุมปกปิดทั้งสองทาง สตรีวัยหมดระดูที่มีอาการช่องคลอดแห้งที่มารับการรักษาแผนกผู้ป่วยนอกกลุ่มงานสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยาโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์จังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 20  ราย แบ่งเป็น 2 กลุ่มกลุ่มละ 10 รายโดยวิธีสุ่ม 1) กลุ่มยาหลอก จะได้รับยาครีมซึ่งมีส่วนประกอบคือ cetyl alcohol, stearyl alcohol, spermaceti, methyl paraben, propyl paraben,glycerin,  sodium  lauryl  sulfate  และน้ำ  2)   กลุ่มทดลอง  ได้รับยาเอสโตรเจนครีมที่ผลิตขึ้นขนาด  0.625มิลลิกรัมในครีมเบส  1  กรัม  โดยทาช่องคลอดทุกวันเป็นเวลา  1  สัปดาห์จากนั้นทาสัปดาห์ละสองครั้งเป็นเวลาทั้งหมด  12 สัปดาห์  วัดค่าเปลี่ยนแปลงดัชนีความสมบูรณ์ของเยื่อบุช่องคลอด การเปลี่ยนแปลงอาการของภาวะช่องคลอดแห้งโดยใช้แบบสอบถามและค่าความเปลี่ยนแปลงของความเป็นกรดด่างของช่องคลอด  ในวันแรกที่เข้าโครงการ สิ้นสัปดาห์ที่ 4 และ 12  สัปดาห์หลังได้รับยา

ผลการศึกษา: สตรีวัยหมดระดูจำนวนทั้งหมด 20 ราย มาตามนัดตรวจติดตามครบทุกราย  พบว่าดัชนีความสมบูรณ์ของเยื่อบุช่องคลอดในกลุ่มที่ได้รับยาเอสโตรเจนดีขึ้นกว่ากลุ่มยาหลอกอย่างมีนัยสำคัญหลังจากได้รับยา4 สัปดาห์และ 12  สัปดาห์ (p=0.045, 0.005 ตามลำดับ) โดยค่ามัธยฐานดัชนีความสมบูรณ์ของเยื่อบุช่องคลอดในกลุ่มที่ได้รับยาเอสโตรเจนเท่ากับ 8.75, 61.50, 68.75 เมื่อเทียบกับกลุ่มยาหลอก 15.09, 27.50, 15.00 ในวันแรกที่เข้าโครงการ  สัปดาห์ที่ 4 และสัปดาห์ที่ 12 หลังได้รับยาตามลำดับ ส่วนอาการแสดงของช่องคลอดแห้งความเป็นกรดด่างของช่องคลอด และความหนาของเยื่อบุโพรงมดลูกไม่แตกต่างกัน

สรุป: ยาเอสโตรเจนครีมที่ผลิตในโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์มีประสิทธิภาพในการรักษาภาวะช่องคลอดแห้งในสตรีวัยหมดระดู ทำให้ค่าดัชนีความสมบูรณ์ของเยื่อบุช่องคลอดเพิ่มขึ้น โดยไม่พบความหนาตัวของเยื่อบุโพรงมดลูกหลังได้รับยา