โปรแกรมการให้ข้อมูล เสริมแรงจูงใจ และทักษะการรับประทานยาเพิ่มความสม่ำ
ภัทราวดี จินตนา, อรวมน ศรียุกตศุทธ*, คนึงนิจ พงศ์ถาวรกมล, เนาวนิตย์ นาทา
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล บางกอกน้อย กรุงเทพฯ
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์:  เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการให้ข้อมูลเสริมแรงจูงใจ และทักษะการรับ ประทานยาต่อความสม่ำเสมอในการรับประทานยาจับฟอสเฟต และระดับฟอสเฟตในเลือดในผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
รูปแบบการวิจัย: การวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม
วิธีดำเนินการวิจัย: การศึกษาครั้งนี้ใช้แนวคิดการให้ข้อมูล เสริมแรงจูงใจ และพัฒนาทักษะ เพื่อนำไปสู่การปรับพฤติกรรม เป็นกรอบแนวคิดในการวิจัยและการพัฒนาโปรแกรม ผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม 70 รายถูกสุ่มเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 35 คน กลุ่มทดลองได้รับการดูแลตามปกติร่วมกับโปรแกรมจากผู้วิจัยเป็นเวลา 4 สัปดาห์ ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการดูแลตามปกติและได้รับคู่มือการรับประทานยาจับฟอสเฟตไปศึกษาด้วยตนเอง ประเมิน ความสม่ำเสมอในการรบั ประทานยาก่อนและหลังการทดลองในสัปดาห์ที่ 5 และประเมนิ ระดบั ฟอสเฟตในเลือดก่อนและหลังการทดลองในสัปดาห์ที่ 13 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและ independent t-test
ผลการวิจัย: เมื่อสิ้นสุดการทดลองมีกลุ่มตัวอย่างจำนวนทั้งสิ้น 69 ราย ก่อนการทดลองพบว่าทั้งสองกลุ่มมีลักษณะไม่แตกต่างกันหลังการทดลองพบค่าเฉลี่ยความสม่ำเสมอในการรับประทานยาจับฟอสเฟตของกลุ่มทดลองเพิ่มขึ้นจาก 20.82 (SD = 2.93) เป็น 24.55 (SD = 1.46) ส่วนกลุ่มควบคุมเพิ่มขึ้นจาก 21.60 (SD = 2.13) เป็น 22.37 (SD = 2.43) โดยพบว่ากลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 4.535, p < .05) อย่างไรก็ดี ค่าเฉลี่ยระดับฟอสเฟตในเลือดหลังการทดลองของทั้งสองกลุ่มไม่มีความแตกต่างกัน (p > .05)
สรุปและข้อเสนอแนะ: โปรแกรมการให้ข้อมูลเสริมแรงจูงใจและทักษะการรับประทานยาจับฟอสเฟตในผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมมีความสม่ำเสมอในการรับประทานยามากขึ้น ควรนำ โปรแกรมนี้ไปประยุกต์ใช้ในนผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่มีความไม่สมํ่าเสมอในการรับประทานยาจับฟอสเฟต รวมทั้งศึกษาติดตามระดับฟอสเฟตในเลือดเพื่อประเมินประสิทธิผลของโปรแกรมต่อการลดระดับฟอสเฟตต่อไป
 
ที่มา
วารสารพยาบาลศาสตร์ ปี 2559, April-June ปีที่: 34 ฉบับที่ 2 หน้า 92-101
คำสำคัญ
Hemodialysis, การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม, information motivation behavioral skills, adherence to phosphate binder, การให้ข้อมูลเสริมแรงจูงใจและทักษะ, ความสม่ำเสมอในการรับประทานยาจับฟอสเฟต